“อีโค่-สมาร์ตแดมเปอร์” นวัตกรรมไทยบุกตลาดโลกบพข.ยกระดับผู้ประกอบการไทยจากรับจ้างผลิตสู่เจ้าของเทคโนโลยี

               พาไปชม ! ตัวอย่างความสำเร็จในการเพิ่มขีดความสามารถให้กับผู้ประกอบการไทยด้วยการวิจัยและพัฒนา ภายใต้ความร่วมมือระหว่างภาครัฐ สถาบันการศึกษาและภาคเอกชนไทย   

                กับ โครงการ “ อีโค่-สมาร์ตแดมเปอร์จากส่วนผสมยางธรรมชาติ เพื่อลดเสียงและการสั่นสะเทือนบนทางรถไฟ ”

               ผลงานการวิจัยและพัฒนาจากสถาบันเทคโนโลยีเจ้าคุณทหารลาดกระบัง(สจล.) และบริษัท เอ.ยู.ที. จำกัด (AUT) โดยได้รับการสนับสนุนทุนวิจัยตั้งแต่ระดับ TRL4  ที่มีการพัฒนาในห้องปฏิบัติการไปจนถึง TRL 8 ที่สามารถสร้างต้นแบบในสภาพแวดล้อมจริง  จาก หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.)

                หลังจากพัฒนาต้นแบบนวัตกรรม อีโค่-สมาร์ตแดมเปอร์ ได้สำเร็จ  ซึ่งถือว่าเป็นครั้งแรกของโลกที่มีการพัฒนาแดมเปอร์(Damper)หรือแท่งสลายพลังงานสำหรับทางรถไฟ ที่ใช้วัสดุธรรมชาติอย่าง “ยางพารา” และวัสดุรีไซเคิลอย่าง “ เศษยางรถยนต์เก่า ”  เป็นส่วนผสมหลักทดแทนวัสดุสังเคราะห์ที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศ  โดยโครงการนี้มุ่งเน้นการใช้วัตถุดิบในประเทศ 100 %   เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับยางพาราไทย

                ..แต่การพัฒนาไม่มีคำว่า “ หยุดนิ่ง ”  ผู้ประกอบการได้นำองค์ความรู้ที่ได้จากโครงการ ฯ ใน TRL8 มาลงทุนขยายผล  เพื่อปรับปรุงผลิตภัณฑ์ให้ตรงตามมาตรฐานสากล จนสามารถยกระดับสู่การเป็นเจ้าของเทคโนโลยี หรือ  TRL 9   ล่าสุด…ประสบความสำเร็จในเส้นทางออกสู่เชิงพาณิชย์ได้อย่างเป็นรูปธรรม  โดย บริษัท เอ.ยู.ที. ร่วมกับพันธมิตรทางธุรกิจในต่างประเทศ  ชนะประมูล สามารถคว้าสัญญาส่งออก Damper ให้กับการรถไฟเนเธอร์แลนด์จำนวน 400,000 ชิ้น มูลค่า 200 ล้านบาท ภายในปี 2568  และจะครบ 600,000 ชิ้น รวมมูลค่า 300 ล้านบาท ประมาณกลางปี 2569

               ความสำเร็จนี้ทำให้ผู้ประกอบการไทยอย่างบริษัท เอ.ยู.ที. สามารถยกระดับจากการเป็นผู้ผลิตในระดับTier 3 ที่เคยรับจ้างผลิต (OEM) Damper ส่งออกไปยังต่างประเทศ  ก้าวสู่การเป็นผู้ผลิตในระดับ Tier 1  อย่างเต็มตัวโดยสามารถผลิต Damper ด้วยเทคโนโลยีและกระบวนการผลิตของตนเอง

               ผศ.ดร.รัฐภูมิ  ปริชาตปรีชา   คณะวิศวกรรมศาสตร์  สจล. หัวหน้าโครงการ ฯ   กล่าวว่า  โครงการนี้เป็นการเข้าไปช่วยผู้ประกอบการอย่าง บริษัท เอ.ยู.ที. แก้ปัญหาในการผลิต Damper ที่ได้รับจ้างผลิตจากบริษัทเจ้าของเทคโนโลยีในต่างประเทศ    โดยเป็นปัญหาที่เกิดจากการใช้งานผลิตภัณฑ์ที่ทำจากวัสดุพอลิเมอร์  ทีมวิจัยจึงเข้าไปศึกษาปัญหา และเริ่มพัฒนาวัสดุทดแทน  

               และ “ยางพารา” คือความตั้งใจแรกของทีมวิจัยที่เลือกให้เป็นวัสดุทดแทนพอลิเมอร์ ที่เป็นส่วนผสมหลักของ Damper  ด้วยยางพาราเป็นวัสดุจากธรรมชาติ  เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และที่สำคัญเป็นพืชเศรษฐกิจของประเทศไทย หากใช้ประโยชน์นอกจากจะเป็นแต้มต่อทางด้านวัตถุดิบในการผลิตแล้ว ยังช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับยางพาราไทย

               ผศ.ดร.รัฐภูมิ  บอกว่า  นวัตกรรมนี้…ไม่ได้เริ่มต้นตั้งแต่ศูนย์   เพราะผู้ประกอบการได้ซื้อ  License  สูตรการพัฒนา Damper เดิมที่เคยรับจ้างผลิตมาพัฒนาต่อยอด   การนำยางพารามาเป็นส่วนผสมนั้น   จำเป็นต้องคิดค้นสูตรที่ใช้ยางพาราในปริมาณที่เหมาะสม  และต้องคำนึงถึงเรื่องความทนทานด้วย

               ทีมวิจัยมีการพัฒนาวัสดุตั้งแต่ในห้องปฏิบัติการ  ทำโมเดลทดสอบในห้องปฏิบัติการ จากการทดสอบเป็น 100 สูตร  คัดเลือกจนได้ส่วนผสมที่ดีที่สุดและผ่านการประเมินต้นทุน  ก่อนนำมาขอทุนสนับสนุนจาก บพข. โดยเริ่มต้นที่ TRL4 ไปถึง TRL 8  ซึ่งจะต้องมีการใช้งานจริง มีการทดสอบตามมาตรฐานสากล   นำไปติดตั้งในสภาพแวดล้อมจริง และสามารถติดตามผลการใช้งานและนำกลับมาปรับปรุงได้

               ทั้งนี้การก้าวไปสู่ TRL 8  จะเป็นไปไม่ได้เลยหากไม่ได้รับความร่วมมือจาก 2 หน่วยงานหลักในการทดสอบการใช้งานจริงอย่าง บริษัท ระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)  หรือรถไฟฟ้าสายสีเขียว( BTS) และบริษัท รถไฟฟ้า ร.ฟ.ท. จำกัด หรือ รถไฟฟ้าสายสีแดง (SRT)

               ซึ่งผลการทดสอบทั้งในห้องปฏิบัติการที่สจล. ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจาก บพข. และห้องปฏิบัติการมาตรฐานสากลในประเทศเยอรมนี  รวมถึงการทดสอบติดตั้งใช้งานจริงบนทางรถไฟฟ้าสายสีเขียว(BTS) และสายสีแดง (SRT) นานกว่า 18 เดือน  สามารถยืนยันได้ว่า Damper ที่พัฒนาขึ้น สามารถลดเสียงและการสั่นสะเทือนได้จริง 3-7  เดซิเบล 

               โดยผลทดสอบล่าสุด..บนทางรถไฟฟ้าสายสีเขียว ช่วงสถานีอุดมสุข-ปุณณวิถี  สามารถลดระดับเสียงได้ถึง 4.3 เดซิเบล  และบนทางรถไฟฟ้าสายสีแดง ช่วงสถานีตลิ่งชัน-บางบำหรุ ลดได้  2.5 เดซิเบล  ซึ่งเป็นการลดลงในระดับที่มนุษย์สามารถรับรู้ได้อย่างชัดเจน

               “ ตั้งแต่ออกแบบ จนได้ต้นแบบ และนำไปทดสอบจริง แม้ว่านวัตกรรมที่ได้จะมีประสิทธิภาพดีมาก แต่หากมองเรื่องการตลาดแล้วถ้าไม่สามารถทำราคาที่แข่งขันได้  สุดท้ายก็จะทำไม่ได้ นวัตกรรมนี้จึงมีการต่อยอดพัฒนาสูตรที่เหมาะสมและหลากหลายกับวัตถุประสงค์การใช้งาน  มีการปรับใช้ส่วนผสมทั้งจากยางพารา และวัสดุรีไซเคิลอย่างเศษยางรถยนต์เก่า เพื่อให้ได้ราคาต้นทุนที่สามารถแข่งขันได้ในตลาดโลก” 

                …เพราะสิ่งสำคัญของการพัฒนานวัตกรรม  คือ ทำอย่างไรให้ขายได้ !

               “Damper”  เป็นตลาดเฉพาะกลุ่ม และมีการใช้งานกันมานานกว่า 10 ปี  จุดขายจึงไม่ใช่แค่เรื่องความสามารถในการลดเสียงรบกวนเพียงอย่างเดียว  แต่หากจะจูงใจลูกค้า   นอกจากเรื่อง “ต้นทุนราคา”  ที่สามารถแข่งขันได้ในสินค้าประเภทเดียวกันแล้ว   การใช้ Damper ยังช่วยลดต้นทุนด้านการบำรุงรักษารางรถไฟ   เนื่องจากเมื่อรถไฟวิ่งไปเรื่อย ๆ จะเกิดความขรุขระของราง ทำให้เกิดเสียงดังจากการสั่นสะเทือนที่เพิ่มขึ้น จึงต้องมีการเจียร์รางให้เรียบขึ้นเพื่อลดเสียง ทั้งนี้หากเจียร์รางไปเรื่อย ๆ ก็จะถึงจุดที่จำเป็นต้องเปลี่ยนรางใหม่  การติด Damper จะลดการสั่นสะเทือน ทำให้เสียงดังลดลง และทำให้สามารถลดรอบการซ่อมบำรุงจากการเจียร์รางได้  เป็นการช่วยยืดอายุการใช้งานรางรถไฟ  ซึ่งถือว่า เป็นการลดต้นทุนที่สำคัญ…

               นวัตกรรม Damper ที่พัฒนาขึ้นนี้ ยังติดตั้งง่าย อายุการใช้งานยาวนานถึง10 ปี  ไม่ต้องบำรุงรักษา จึงคุ้มค่ากว่าการใช้กำแพงกันเสียง   

                ผู้พัฒนา บอกอีกว่า  “ความยากของการต่อยอดสู่เชิงพาณิชย์คือต้องออกแบบปรับจูน Damperให้เข้ากับทางรถไฟที่มีความแตกต่างกันและต้องผ่านมาตรฐานในระดับสากล  การต่อยอดจาก TRL8 ไปสู่เชิงพาณิชย์ใน TRL9  ยังต้องมีการวิจัยอย่างต่อเนื่อง ซึ่งหลังจากนี้ทีมวิจัยจะมีการพัฒนาความสามารถของผลิตภัณฑ์เพิ่มเติม เพื่อลดเสียงในบางย่านความถี่ เช่น ย่านความถี่สูง ๆ ที่ยังทำได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ” 

               นอกจากนี้ในโครงการวิจัยดังกล่าว  ยังได้พัฒนาระบบสมองกลฝังตัว ที่สามารถติดตั้งเซ็นเซอร์เพื่อตรวจวัดการสั่นสะเทือน เสียง อุณหภูมิ และวัดน้ำหนักรถขณะวิ่ง บนรางรถไฟได้  ข้อมูลเหล่านี้ สามารถนำไปวิเคราะห์ด้วยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI และอินเทอร์เน็ตออฟธิงค์( IoT) เพื่อเฝ้าระวัง แจ้งเตือน และวางแผนบำรุงรักษารางและตัวรถไฟได้อย่างมีประสิทธิภาพ

                นายธรณิน  ณ เชียงตุง  กรรมการผู้จัดการ บริษัท เอ.ยู.ที.  จำกัด กล่าวว่า บริษัทเป็นธุรกิจครอบครัวคนไทยที่ก่อตั้งมากว่า 40 ปี โดยเป็นผู้ผลิต “โพลิยูรีเทน” รายแรกในไทย และกลายเป็นธุรกิจหลัก มีพันธมิตรทางธุรกิจทั้งในและต่างประเทศ ซึ่งกว่า 70 %  เป็นการส่งออก  ปัจจุบันมีการขยายไปสู่ “พลาสติกวิศวกรรม” ด้วยแนวคิดที่ต้องการสร้างความแตกต่างจากสิ่งที่มีอยู่ในท้องตลาด

               “ บริษัท เอ.ยู.ที. เติบโต มาจากงานที่ไม่ใช่ Mass Products หรือสินค้าที่ผลิตเป็นจำนวนมาก แต่ สินค้าที่มีความต้องการสูงหรือสินค้าที่มีความเฉพาะเจาะจง คือ ความถนัดของเรา ซึ่งงาน Damper สำหรับรถไฟ ก็คือ 1 ใน10  Business Unit ของบริษัท เอ.ยู.ที.ในปัจจุบัน ”

               นายธรณิน กล่าวว่า การร่วมลงทุนในโครงการนี้ คือโอกาสทางธุรกิจที่สำคัญ การสนับสนุนจาก บพข.และความร่วมมือกับ สจล. ช่วยลดความเสี่ยง และทำให้เข้าถึงเทคโนโลยีใหม่ ๆ  จนสามารถเปลี่ยนจากการเป็นรับจ้างผลิตระดับ Tier 3  สู่ผู้ผลิตในระดับ Tier 1 จนสามารถพัฒนาผลิตภัณฑ์และนวัตกรรมได้ด้วยตนเอง  สามารถขยายตลาดสู่ระดับสากลได้สำเร็จ ความสำเร็จในการส่งออกไปเนเธอร์แลนด์เป็นเพียงจุดเริ่มต้น เรายังมีแผนขยายตลาดไปยังยุโรป ออสเตรเลีย และในประเทศไทย ซึ่งคาดว่าจะสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจได้ไม่ต่ำกว่า 250-300 ล้านบาท

               รศ.ดร.วัชรพล ชยประเสริฐ  ที่ปรึกษาด้านแผนงานระบบโลจิสติกส์ ระบบราง ยานยนต์แห่งอนาคตและดิจิทัล บพข.  กล่าวว่า บพข.มีบทบาทในการเป็นสะพานเชื่อมระหว่างภาครัฐ สถาบันวิจัย และภาคเอกชน โดย สนับสนุนทุนวิจัยในโครงการนี้กว่า 11.5 ล้านบาทร่วมกับภาคเอกชนที่สนับสนุนทุนวิจัยทั้งในรูปแบบ In-Cash และIn-Kind เพื่อพัฒนาโครงการตั้งแต่ระดับห้องปฏิบัติการสู่การสร้างต้นแบบที่ทดสอบในสภาพแวดล้อมจริง ช่วยลดความเสี่ยงด้านการลงทุนวิจัยและพัฒนาให้กับภาคเอกชน

               “โครงการ “อีโค่-สมาร์ตแดมเปอร์”  เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของนโยบาย บพข.และกระทรวงอว.ที่มุ่งสนับสนุนงานวิจัยเทคโนโลยีเชิงลึก และ BCG  ที่ตอบโจทย์ความต้องการของประเทศ สร้างผลกระทบเชิงเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นรูปธรรม ความสำเร็จนี้ไม่เพียงแต่สร้างรายได้เข้าประเทศ และเพิ่มมูลค่าให้กับยางพาราไทย แต่ยังช่วยยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรมระบบรางไทยในเวทีโลก”