จบกันไปแล้วกับงาน ” มหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2568 หรือ Thailand Research Expo 2025 ” ซึ่งสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ(วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ร่วมกับภาคีเครือข่ายวิจัยทั่วประเทศร่วมกันจัดขึ้น เมื่อวันที่ 16-20 มิถุนายนที่ผ่านมา โดยเป็นเวทีสำคัญระดับประเทศในการนำเสนอความก้าวหน้าของงานวิจัยและนวัตกรรมไทย
และเป็นประจำทุกปี… ที่ในวันสุดท้ายของงาน “มหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ” จะมีการประกาศผลสุดยอดผลงานวิจัยและนวัตกรรม“Thailand Research Expo 2025 Award” ซึ่งผลงานที่ได้รับรางวัล Platinum Award จะได้รับถ้วยรางวัลพระราชทานจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พร้อมเงินรางวัลและเกียรติบัตร
… สำหรับในปีนี้ 2 หน่วยงานที่สามารถคว้า รางวัล Platinum Award ไปครอง ได้แก่ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก และ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สดร.
ศ.ดร.ศุภชัย ปทุมนากุล ปลัดกระทรวง อว. กล่าวว่า งาน “มหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2568” ที่จัดขึ้นเป็นครั้งที่ 20 ภายใต้แนวคิดหลัก “Research for All เชื่อมต่ออนาคตไทย ด้วยวิจัยและนวัตกรรม” มีผู้สนใจเข้าชมงานเป็นจำนวนมาก แสดงให้เห็นว่าผลงานวิจัยและนวัตกรรมได้รับความสนใจเป็นอย่างยิ่ง ซึ่งเป็นพลังสำคัญในการขับเคลื่อนประเทศ ขอแสดงความยินดีกับหน่วยงานที่ได้รับรางวัล Thailand Research Expo 2025 Award ซึ่งได้สะท้อนศักยภาพในการผลิตผลงานวิจัยที่โดดเด่น รวมถึงขอแสดงความยินดีกับนักวิจัยศักยภาพสูงศาสตราจารย์วิจัยดีเด่น วช. และเมธีวิจัยอาวุโส วช.ตลอดจนนิสิต นักศึกษา ที่ได้สร้างสรรค์ผลงานนวัตกรรมได้อย่างน่าชื่นชมได้รับรางวัลผลงานนวัตกรรมสายอุดมศึกษาและรางวัลผลงานวิศวกรสังคมพัฒนาชุมชนดีเด่นในงานครั้งนี้
ด้านดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการ วช. กล่าวว่า วช.มุ่งสนับสนุนการนำเสนอผลงานวิจัยและกิจกรรมส่งเสริมการวิจัยคุณภาพอย่างต่อเนื่อง โดยกิจกรรม “Thailand Research Expo 2025 Award” ได้คัดเลือกผลงานที่มีความโดดเด่นทั้งในด้านเนื้อหา รูปแบบการนำเสนอ และศักยภาพในการนำไปใช้ประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรม โดยหวังว่าความร่วมมือในครั้งนี้จะช่วยขยายผลการใช้ประโยชน์จากงานวิจัย เทคโนโลยี และนวัตกรรมในระดับประเทศอย่างกว้างขวาง
ทั้งนี้ ผลงาน“นวัตกรรมตำรับยาจากกระท่อม สมุนไพรเศรษฐกิจทางการแพทย์แผนไทย เพื่อบำบัดผู้เสพติดบุหรี่ในระบบบริการสาธารณสุข” จาก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เป็นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ตำรับยาเหลืองกระท่อม ชนิดยาเม็ดแตกตัวในช่องปาก เมื่อศึกษาในระดับโมเลกุลพบว่าสารสำคัญตำรับดังกล่าวออกฤทธิ์ต่อโมเลกุลเป้าหมาย nicotinic acetycholine receptor ซึ่งเป็นตัวรับ สัมพันธ์กับการบำบัดผู้ป่วยที่เสพติดบุหรี่ จากการศึกษาระดับเซลล์พบว่า นวัตกรรมดังกล่าวมีความปลอดภัยและปกป้องเซลล์ประสาทของมนุษย์ ซึ่งผลิตภัณฑ์มีคุณภาพ ปลอดภัยตามมาตรฐานระดับสากล จึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่สามารถใช้ในการบำบัดผู้ติดบุหรี่ด้วยสมุนไพรในระบบบริการสาธารณสุขต่อไป
ขณะที่ ผลงาน “อุปกรณ์ตรวจวัดสภาพอวกาศ (Moon Alming Thai-Chinese Hodoscope – MATCH) ที่จะร่วมติดตั้งไปกับยานสำรวจอวกาศฉางเอ๋อ 7 สำหรับสำรวจสภาพอวกาศโดยรอบของดวงจันทร์ ภายใต้โครงการสถานีวิจัยนานาชาติบนดวงจันทร์ (ILRS)” จาก สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สดร. เป็นอุปกรณ์ตรวจวัดสภาพอวกาศ ( MATCH) อุปกรณ์วิจัยวิทยาศาสตร์ (Payload) แรกของคนไทยที่จะส่งไปโคจรรอบดวงจันทร์ โดยมีเป้าหมายเพื่อตรวจวัดอนุภาคมีประจุพลังงานสูง ศึกษาปริมาณของรังสีคอสมิกในอวกาศ ซึ่งจะติดตั้งไปกับยานสำรวจอวกาศฉางเอ๋อ 7 ภายใต้โครงการสถานีวิจัยนานาชาติบนดวงจันทร์ (International Lunar Research Station: ILRS)
ปัจจุบันทีมวิจัย ได้ดำเนินการประกอบ และทดสอบต้นแบบในระดับไฟฟ้าแล้วเสร็จ สามารถเชื่อมต่อการทำงานร่วมกับระบบของยานฉางเอ๋อ-7 ได้อย่างสมบูรณ์ ขณะนี้อยู่ระหว่างการประกอบโมเดลเสมือนจริงและโมเดลจริง เพื่อทดสอบภายใต้สภาวะแวดล้อมจำลองที่ใกล้เคียงกับสภาพจริงเมื่ออุปกรณ์ทำงานในวงโคจรรอบดวงจันทร์ โดยมีกำหนดส่งมอบต้นแบบจริงหรือ flight model เพื่อทำการติดตั้งกับยานฉางเอ๋อ-7 ภายในเดือนกรกฎาคม 2568 และมีกำหนดการปล่อยยานเข้าสู่วงโคจรรอบดวงจันทร์ในช่วงเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2569
นอกจากนี้ยังมีหน่วยงานที่ได้รับรางวัล Gold Award จำนวน 4 รางวัล คือ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม จากผลงาน “เจียระไนพฤกษมณี เคลื่อน BCG Model ด้วยงานวิจัย” มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ จากผลงาน “อัญมณีแห่งเวียงโกศัย: Soft Power ผ่านมรดกวัฒนธรรมไทย (Jewels of Wiang Kosai)” สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์ จากผลงาน “การสร้างมูลค่าเพิ่มจากข้าวสินเหล็ก สู่ความยั่งยืนทางเศรษฐกิจ” และกรมปศุสัตว์ จากผลงาน “หมูดำกรมปศุสัตว์: พันธุกรรมเพื่อผลิตเนื้อคุณภาพสูงและใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน”
ส่วนรางวัล Silver Award จำนวน 6 รางวัล คือ มหาวิทยาลัยทักษิณ จากผลงาน “การวิจัยและนวัตกรรมเพื่อยกระดับห่วงโซ่คุณค่าขันโรงในพื้นที่ภาคใต้ตอนกลาง ภายใต้โมเดลเศรษฐกิจ BCG” มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึงจากผลงาน “การวิจัยและนวัตกรรมเพื่อสร้างพลังสร้างสรรค์ Soft Power มวยไทยสู่สากล” มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี จากผลงาน “นวัตกรรมรองเท้าอิเล็กทรอนิกส์และระบบต้นแบบสำหรับระบบแพทย์ระยะไกลในผู้ป่วยที่มีปัญหาด้านการเคลื่อนไหวและผู้สูงอายุ” มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ จากผลงาน “การขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากและเศรษฐกิจหมุนเวียน ด้วยห่วงโซ่คุณค่าปลาดุกที่มีผลกระทบสูง จังหวัดปทุมธานี” มหาวิทยาลัยรังสิต จากผลงาน “มอสสกัดจากข้าวไทย” และสถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) จากผลงาน “การต่อยอดชุดมาตรฐานโลหะเงินชุบทองคำ สำหรับวิเคราะห์ความหนางานชุบพื้นผิวด้วยเทคนิค XRF เพื่อประยุกต์ใช้ในภาคอุตสาหกรรม”
ขณะที่รางวัล Bronze Award จำนวน 9 รางวัล คือ สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน) จากผลงาน “เครื่องสังเคราะห์กราฟีนสู่การนำไปใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์” มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี จากผลงาน “ศรีมโหสถ: พลังสร้างสรรค์แห่งสุนทรียะศิลปะและภูมิปัญญา เพื่อขับเคลื่อน Soft Power และสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจและสังคมที่ยั่งยืน” มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ จากผลงาน “การวิจัยสารสกัดใบมะม่วงน้ำดอกไม้สู่ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง” สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จากผลงาน “การเปรียบเทียบปริมาณโปรตีนจากแหนแดงและแหนเปิด เพื่อใช้ทดแทนโปรตีนจากเนื้อสัตว์ในโจ๊กกึ่งสำเร็จรูปสำหรับผู้สูงอายุ”
มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี จากผลงาน “สุราษฎร์ธานีเมืองสมุนไพร: นวัตกรรมแปรรูปขมิ้นชันเพื่อยกระดับวิสาหกิจชุมชนสู่ตลาดโลก” มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ จากผลงาน “อาหารเสริมสำหรับชันโรง” สถาบันวิทยสิริเมธี จากผลงาน “การพัฒนาสารกึ่งตัวนำอินทรีย์-อนินทรีย์ สำหรับอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์แห่งอนาคต” มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร จากผลงาน “นวัตกรรมเส้นใยใบอ้อยสู่ผลิตภัณฑ์สิ่งทอพื้นถิ่น” และมหาวิทยาลัยศิลปากร จากผลงาน “การพัฒนาเพื่อขยายผลความยั่งยืนของเมืองเพชรบุรีสู่ย่านสร้างสรรค์ต้นแบบระดับอำเภอ”
สำหรับรางวัลชมเชย มีจำนวน 14 รางวัล คือ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย จากผลงาน “จุลินทรีย์ BioD I วว. ย่อยสลายตอซังข้าว ลดการเผา ลดก๊าซเรือนกระจก” มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก จากผลงาน “นวัตกรรมกุ้งยุคใหม่ พร้อมก้าวไกลสู่ตลาดโลก (Shrimp Next: Sustainable & One Health)” มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม จากผลงาน “เครื่องประดับรักษ์โลกจากใบอ้อยเหลือทิ้งเพื่อสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน” มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ จากผลงาน “กลไกยกระดับเศรษฐกิจฐานรากสำหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงแพะเนื้อ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์” มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จากผลงาน “เพิ่มความเข้มแข็งเศรษฐกิจฐานรากและศักยภาพชุมชนทุนวัฒนธรรมในเขมราฐ-นาตาล”
การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค จากผลงาน “อุปกรณ์แจ้งเตือนน้ำประปารั่วไหล (Water Leak Alert)” กรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกลาโหม จากผลงาน “ปืนเล็กยาว ขนาด 9 มม.” การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย จากผลงาน “โรงงานต้นแบบรีไซเคิลแบล็คแมสจากแบตเตอรี่ลิเธียม: Thailand’s First Lithium Black Mass Recycling Plant” มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ จากผลงาน “ทุนวัฒนธรรมรอบสันทรายโบราณเพื่อเศรษฐกิจชุมชน อ.สิชล จ.นครศรีธรรมราช” จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จากผลงาน “ไมโครเอนแคปซูเลทบาซิลลัส 63-11 สำหรับใช้เป็นโพรไบโอติกในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร” สถาบันดนตรีกัลยาณิวัฒนา จากผลงาน “นวัตกรรมดนตรีสร้างสรรค์เพื่อพัฒนาชุมชน: กรณีศึกษาชุมชนบางยี่ขัน” มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ จากผลงาน “เทคโนโลยีชุดตีเกลียวและเก็บเส้นไหมพุ่งเข้าหลอดขนาดเล็ก เพื่อเศรษฐกิจฐานรากใน จ.สุรินทร์” มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง จากผลงาน “ห่วงโซ่คุณค่าสมุนไพรแม่มอก แก้ปัญหาความยากจนด้วย Mearnok Herbal Valley: แม่มอกแดนสมุนไพร” และบริษัท แอดวานซ์อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) จากผลงาน “การประเมินผลกระทบทางสังคมจากโครงการ Green Energy Green Network for THAIs”
