สทน.เผยผลโครงการฉายรังสีอาหารพื้นถิ่น มีผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการทดลองฉายรังสีแล้ว 200 ผลิตภัณฑ์ อบรมให้ความรู้ไปแล้วเกือบ 6 หมื่นรายทั่วประเทศ ปีนี้ ประกาศผล“Product Champion” อาหารพื้นถิ่นและอาหารฟังก์ชั่นในพื้นที่ 3 จังหวัดภาคอีสาน เตรียมผุดโครงการศูนย์ฉายรังสีภูมิภาค เพื่อความสะดวกในการเข้าถึงบริการ
วันนี้ (21 สิงหาคม 2568) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สทน. จัดพิธีมอบรางวัล “Product Champion” อาหารพื้นถิ่นและอาหารฟังก์ชั่นในพื้นที่อีสาน 3 จังหวัด ได้แก่ จ.ชัยภูมิ จ.มหาสารคาม และ จ.เลย เพื่อสร้างการรับรู้การใช้ประโยชน์จากการฉายรังสีในอาหาร และยกระดับผลิตภัณฑ์อาหารพื้นถิ่นให้ปลอดภัยและได้มาตรฐานต่อไป
นางสาวสุดาวรรณ หวังศุภกิจโกศล รัฐมนตรีว่าการกระทรวง อว. ประธานในพิธีมอบรางวัล กล่าวว่า การถ่ายทอดเทคโนโลยีการฉายรังสีสู่ผู้ประกอบการเพื่อพัฒนาธุรกิจอาหาร เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับอาหารในแต่ละภูมิภาคได้เป็นอย่างดี เพราะเป็นเทคโนโลยีที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล มีความปลอดภัยสูง และช่วยลดการใช้สารเคมีในกระบวนการผลิตอาหารอีกด้วย การจัดงานในครั้งนี้ จึงเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของทุกภาคส่วนที่ได้ร่วมกันขับเคลื่อนเศรษฐกิจภูมิภาค พร้อมทั้งเสริมสร้าง Soft Power ด้านอาหารของประเทศ ให้มีความโดดเด่นยิ่งขึ้น ในโอกาสนี้ ขอแสดงความยินดีกับผู้ประกอบการทุกท่านที่ได้รับรางวัล ซึ่งได้แสดงให้เห็นถึงความคิดสร้างสรรค์ในการพัฒนาสูตรอาหารใหม่ ๆ โดยการนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยและปลอดภัยมาใช้เพื่อเสริมศักยภาพธุรกิจ ถือเป็นตัวอย่างของการผสมผสานนวัตกรรมเข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่น สามารถต่อยอดธุรกิจอาหารของประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ
รองศาสตราจารย์ ดร.ธวัชชัย อ่อนจันทร์ ผู้อำนวยการ สทน. กล่าวว่า สทน. เห็นความสำคัญในเรื่องของอาหารแต่ละภูมิภาค ที่มีภูมิปัญญาท้องถิ่นที่น่าสนใจเป็นที่ประจักษ์กับสายตาชาวไทยและชาวต่างชาติ จึงมุ่งเน้นและให้ความสำคัญที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์ต่างๆ โดยใช้เทคโนโลยีการฉายรังสีเข้ามาสร้างองค์ความรู้ให้กับประชาชนในแต่ละภาคของประเทศไทย จึงริเริ่มโครงการฉายรังสีอาหารพื้นถิ่น มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2564 โดยได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีการฉายรังสีให้กับภูมิภาคต่างๆ เริ่มที่ ภาคกลาง ภาคใต้ ภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่ดำเนินการอยู่ในขณะนี้
“ สทน.ต้องการนำเทคโนโลยีนิวเคลียร์เข้าสู่ชุมชน เพราะมองว่าที่ผ่านมาเรามักจะช่วยในภาคอุตสาหกรรมเป็นหลัก จึงตั้งใจที่จะเข้าสู่ชุมชนมากยิ่งขึ้น เลยเน้นในเรื่องของอาหารพื้นถิ่น ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่ทั่วไปอยู่แล้ว และได้ร่วมมือกับทางมหาวิทยาลัยราชภัฎ ในการพัฒนาอาหารพื้นถิ่นซึ่งเขาก็มีปัญหาอยู่ ทั้งเรื่องต้องการจะส่งออก ขยายผลอยากได้ อย.แต่ติดเรื่องมาตรฐานต่าง ๆ สทน. จึงนำเรื่องของการฉายรังสี ไปช่วยทำให้เชื้อก่อโรคในผลิตภัณฑ์ลดลงจนได้ตามที่มาตรฐานกำหนด สามารถที่จะได้รับ อย. ส่งขายในประเทศได้มากขึ้น และมีโอกาสในการส่งต่อไปต่างประเทศ”
ปัจจุบัน มีผู้เข้ารับการอบรมด้านการฉายรังสีอาหาร รวม 59,192 ราย มีผลิตภัณฑ์ที่เข้าโครงการประกวด Product Champion จำนวน 934 ผลิตภัณฑ์ มีผลิตภัณฑ์ผ่านการคัดเลือก จำนวน 334 ผลิตภัณฑ์ และมีผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการทดลองฉายรังสี จำนวน 200 ผลิตภัณฑ์
สำหรับในปี 2568 ซึ่งมีการถ่ายทอดเทคโนโลยีการฉายรังสีให้ผู้ประกอบการอาหารพื้นถิ่นของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สทน.ได้ร่วมมือกับ มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ และมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม นำเทคโนโลยีนิวเคลียร์ ด้านการฉายรังสีอาหาร ลงไปส่งเสริมกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ผู้ผลิตอาหารพื้นถิ่น อาหารฟังก์ชัน และกลุ่มผู้ประกอบการ SME โดยจัดเวทีให้ความรู้เรื่องการฉายรังสีในอาหาร พร้อมเปิดรับสมัครผลิตภัณฑ์อาหารพื้นถิ่น และอาหารฟังก์ชั่น เข้าร่วมประกวดโครงการ “Product Champion” และได้มีการประกาศผลเรียบร้อยแล้ว
โดยจังหวัดชัยภูมิ ผู้ได้รับรางวัลชนะเลิศคือ คุณทศพร เลิศคอนสาร จากผลิตภัณฑ์คั่วปลา รองชนะเลิศอันดับหนึ่งคือคุณอัญชลี ชัยศร จากผลิตภัณฑ์น้ำพริกหม่ำ และรองชนะเลิศ อันดับ 2 คือคุณเศรษฐพล นิยมพงษ์ จากหม่ำเนื้อย่างเตาถ่านพร้อมบริโภค
ส่วนจังหวัดมหาสารคาม รางวัลชนะเลิศ คือคุณสมจิต รัตน์รองใต้จากผลิตภัณฑ์ขนมปั้นสิบ รองชนะเลิศ อันดับ 1 คือ คุณกนกพร เจริญพันธ์ จากผลิตภัณฑ์ น้ำยำปลาร้า ตราแม่บุญล้ำ และรองชนะเลิศ อันดับ 2 คือคุณวิวัฒน์ อชิตพลชัย ดวงแสง จากผลิตภัณฑ์น้ำจิ้มโชคดีหมูกระทะ
จังหวัดเลย รางวัลชนะเลิศ คือ คุณวัชรา สุริยกุล ณ อยุธยา จากผลิตภัณฑ์ กล้วยอบคุณวัชรา รองชนะเลิศ อันดับ 1 คือ คุณพนมพร ภูคำสอน จากผลิตภัณฑ์ผงแกงอ่อม และรองชนะเลิศ อันดับ 2 คือ คุณเพ็ญศรี แก้วสมบัติ จากผลิตภัณฑ์ขนมจีนสมุนไพรอบแห้งรสฟักทอง
ขณะที่อาหารฟังก์ชัน รางวัลชนะเลิศ คือ คุณไอลัดดา โอ่งกลาง จ.มหาสารคาม จากผลิตภัณฑ์ข้าวกล้องงอกชนิดผงชงดื่ม “ซีโอไรซ์” รองชนะเลิศ อันดับ คือ คุณณัฏฐนรี วงศ์เอี่ยมสิริ จ.ชัยภูมิ จากผลิตภัณฑ์ โจ๊กข้าวกล้องงอกรสสาหร่าย/รสเห็ดหอม และรองชนะเลิศ อันดับ 2 คือ คุณพัทธนันท์ เกตุบรรลุ จ.มหาสารคาม จากผลิตภัณฑ์ข้าวกล้องงอกผงชงพร้อมดื่ม ตราโสศิริ
รองศาสตราจารย์ ดร.ธวัชชัย กล่าวอีกว่า ปัจจุบัน สทน. สามารถสร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภคว่าผลิตภัณฑ์อาหารที่ผ่านการฉายรังสีมีความปลอดภัยไม่มีสารตกค้าง โดยรับการตรวจสอบที่เป็นมาตรฐานสากล ซึ่งมีสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ หรือ ปส. เป็นหน่วยงานกำกับดูแลการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีนิวเคลียร์ ทั้งนี้ เมื่อ สทน.สามารถสร้างการรับรู้และเกิดความต้องการใช้บริการฉายรังสีมากขึ้น แนวทางการดำเนินการต่อไปในอนาคตก็คือ การพัฒนาศูนย์ฉายรังสีในภูมิภาค ทั้งภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคใต้และภาคตะวันออก เพื่อให้เกิดความสะดวกในการเข้าถึงการใช้บริการ โดย สทน.อยู่ระหว่างการวางแผนดำเนินการ คาดว่าจะเริ่มได้ในปีงบประมาณ 2570 นอกจากนี้ยังมีแนวทางในการทำให้ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการฉายรังสี สามารถขยายผลสู่การผลิตและจำหน่ายได้ทั้งในและต่างประเทศ โดยร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการบ่มเพาะ พัฒนาธุรกิจ สร้างมาตรฐาน เพิ่มมูลค่าสินค้า รวมถึงการหาแพลตฟอร์มรองรับการทำตลาดออนไลน์
